Bursa Ulutek Teknopark’ta yer alan bir yazılım şirketi, “Cuma” adını verdiği ve başlangıçta robotik programlama eğitimi için malzeme olarak geliştirdiği robotun ikinci aşamasına geçiş yaparak, onu tam boy insan büyüklüğünde, yürüme, konuşma ve öğrenme yeteneklerine sahip bir fiziksel yardımcıya evriltme sürecini başlatmıştır. Bu yenilikçi adım, robotun eğitimden asistanlığa evrimini simgeliyor.
2002 yılından itibaren yazılım alanında faaliyet gösteren Biorobotec şirketi, Ulutek Teknopark’ın sunduğu imkanlardan faydalanarak, programlama öğretim kitleri, yardımcı robotlar ve insansı biyonik robotlar geliştirme konusunda önemli adımlar atmaktadır. Bu çalışmalar, teknoloji ve eğitimde yenilikçi çözümler sunmayı amaçlamaktadır.
Bursa Uludağ Üniversitesi’nin Mühendislik Fakültesi ile işbirliği içinde, Biorobotec firması tarafından geliştirilen “Cuma” isimli robot, robotik kodlama eğitimi için başlangıçta kafa, yarım gövde ve kollar olacak şekilde tasarlandı. Cinsiyet ve yaş farkını algılayabilen, insanların el ve yüz jestlerini taklit edebilme yeteneğine sahip bu robotun prototipi, altı aylık bir süreçte tamamlandı. Geçtiğimiz yıl TEKNOFEST’te Eğitim Teknolojileri Çadırı’nda sergilenen “Cuma”, şimdi yapay zeka destekli görüntü ve dil işleme, duygu analizi ve interaktif diyalog becerileri ile donatılmak üzere geliştirilmeye devam ediyor.
Biorobotec şirketinin AR-GE departmanı, şu an çocuk boyutlarında olan ve metal bileşenlerle inşa edilen “Cuma” isimli robotu, yetişkin bir insanın boyutlarına uygun, 1,80 metre uzunluğunda bir biyonik yardımcıya dönüştürme yolunda ilerliyor. Şirketin kurucusu Adem Aksu, piyasada eksikliği hissedilen biyonik öğretim araçlarını geliştirmek amacıyla, eldiven, baş ve yarım gövde formunda robotik kodlama kitleri ürettiklerini belirtti.
Biorobotec’in AR-GE ekibi, Prof. Dr. Ahmet Emir Dirik ve Doç. Dr. Murtaza Cicioğlu’nun rehberliğinde, yapay zeka destekli görüntü işleme, dil anlama ve duygu analizi üzerine yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Şirketin kurucusu Adem Aksu, projenin nihai aşamasında, yürüyebilen, konuşabilen ve insansı özelliklere sahip biyonik bir asistanın ortaya çıkacağını ve bu gelişmenin heyecan verici olduğunu ifade etti.
İNSAN BENZERİ ROBOT
Aksu’nun belirttiğine göre, yetişkin boyutlarına ve insan benzeri yüz ifadelerine sahip biyonik robotların yürüyüş ve denge üzerine araştırma ve geliştirme çalışmaları da yakında başlayacak. Aksu, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Birinci faz ile aslında robotik kodlama eğitim teknolojilerindeki bir eksiği gidermiş olduk. İkinci fazda ise asistan robot diye adlandırdığımız, görüntü işleme ve yapay zeka çalışmamız tamamlandığında, şu an için ön görüşmelerine başladığımız, bizim Teknopark bünyesinde bulunan diğer AR-GE firmalarıyla yapacağımız işbirlikleriyle hastanelerde, belediyelerde, otellerde önce danışma görevlisi olarak bunu programlamayı düşünüyoruz. Burada vatandaşla etkileşim kuracak robotlar, vatandaşın her türlü sorusuna, bulunduğu kurumun kendi ‘database’i içindeki tüm sorularına cevap verebileceği, yönlendirmeleri yapabileceği asistan robot olarak değerlendireceğiz. Aynı zamanda eğitim sektöründe de yine kendisiyle ilgili konuların eğitimini veren asistan robot geliştirmesini sağlayacağız.”
Aksu, projenin temel amacının güvenlik alanında önemli katkılar sağlamak olduğunu vurguladı.
“Gelecekte toplu taşıma istasyonlarında, terminallerde yürüyen robotlar göreceğiz. Bu çok uzak değil. Bu robotlardan biri de bizimki neden olmasın?” düşüncesini baz alarak hareket ettiklerini dile getiren Aksu, “Robotumuz, görüntü işleme sayesinde herkesin yüz taramasını yaparak GBT sorgulamasını yapabilecek. Karşıdan gelen insanın nabız ve ateşini ölçebilecek, aynı zamanda kameraların görmediği kör noktaları tespit etmesi, nesne tanımlamayla ilgili bulunan nesneleri birbirleriyle eşleştirmesi, eşleştiremediği nesneleri şüpheli paket olarak ilgili birimlere yine kendi sistemi üzerinden bilgi vermesi gibi aynı zamanda burada dolaşırken de tabii insanları yönlendirme, bilgi, danışmanlık gibi hizmetleri verebileceği sektöre evrilmek istiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Aksu, “Cuma” adlı projenin yazılım ve tasarım aşamalarının yerel kaynaklar kullanılarak gerçekleştirildiğini, ancak bazı bileşenlerin yurtdışından temin edildiğini belirtti. Ayrıca, projenin ileri safhalarında down sendromlu bireylerle etkileşim ve eğitim amaçlı olarak da kullanılmasının planlandığını ifade etti.
BİZE ÖZGÜ ROBOT
Doç. Dr. Murtaza Cicioğlu, BUÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden, robotun temelini oluşturan yapay zeka yazılımlarının geliştirilmesinde firmaya katkı sağladıklarını ifade etti. Cicioğlu, bu projenin üniversite ile sanayi arasındaki işbirliğinin mükemmel bir örneğini teşkil ettiğini ve şu açıklamalarda bulundu:
“Sanal asistanlara yapay zekayla beraber alıştık ama artık fiziksel asistanlara alışmamız lazım. Bu bir fiziksel asistan örneği olacak. Bunu eğitimden sağlığa, askeri birçok alanda, birçok endüstride kullanabileceksiniz, uygulayabileceksiniz. Nasıl uygulayacaksınız? Sadece elinizdeki yazılımı buradaki senaryoya uyarlayacaksınız. Ona o senaryoyu uyarladıktan sonra hangi alanda kullanmak istiyorsanız ona uyarlanabilir bir sistem, bir ürün ortaya çıkarmış olacaksınız ve bu bir fiziksel asistan olacak. Bu işte bir havaalanında veya çeşitli yerlerde gezen bir güvenlik görevlisi yerine aslında orada gezecek fiziksel bir robot, sizin güvenliğinizden de sorumlu olacak. Akademik tarafında olduğumuz için etik ilkelere de dikkat ediyoruz. Türk robot ‘Cuma’ aslında insanımızın kişisel özelliklerine uygun çünkü biz büyük dil modelimizi kendi dilimize göre uyarlayacağız ve kendi senaryolarımıza göre oluşturacağız. Dolayısıyla bize özgü bir robot olacak ve bizi anlayacak, bize doğru cevaplar verecek.”
Prof. Dr. İrfan Karagöz, Ulutek Teknopark’ta 200 civarında firmanın faaliyet gösterdiğini ifade etti. Yapay zekanın çeşitli sektörlerde giderek daha fazla kullanıldığını belirten Karagöz, “Tarımda, imalat sanayisinde, eğitimde, robot teknolojilerinde firmalarımız yapay zekaya ilişkin çalışmalarını sürdürüyor” şeklinde konuştu.
